Witam, w książce A Komorowskiego "Broń Torpedowa" w tabeli opisującej wszystkie torpedy niemieckie z okresu IIwś jest wymieniona torpeda typ: G5uR, nr wyrobu: 32, kryptonim: "Mondfisch". Kaliber standardowe 534,6 tylko że dość krótka 5,5 m i najważniejsze "napęd odrzutowy" i na tym się informacje kończą. Przeszukując internet trafiłem jedynie krótką informacje na niemieckim forum niestety mój niemiecki leży. Prosił bym o wyjaśnienie o co chodzi z tą tajemniczą torpedą, będę wdzięczny za pomoc.
Pozdrawiam

Witam !

Niemcy (okres II w. ś.) jeśli chodzi o rodzaje uzbrojenia nieustannie eksperymentowali i poszukiwali alternatywnych rozwiązań dla już istniejących. Tak było z okrętami podwodnymi, gdzie prócz tych podstawowych typów zatwierdzonych i wprowadzonych do produkcji powstawały jeszcze liczne ich odmiany i wersje, które nigdy jednak nie wyszły poza fazę koncepcji i studiów.

Podobnie rzecz się miała w kwestii podstawowego uzbrojenia dla U-Bootów jakim były torpedy – najczęściej wymienia się dwa ich podstawowe modele G7a oraz G7e, ale w grupie tych modeli istniało wiele typów (podtypów) od oznaczeń typ T I do typ T XIV, chociaż takie modele jak : G7as (urządzenie nr 12, kryptonim: Möwe), G7es (urządzenie nr 47, kryptonim: Geier), G7aes (urządzenie nr 48, kryptonim: Lerche), G7ut (urządzenia nr 30 – dwa różne od siebie o tym samym nr, ale innych kryptonimach : Schildbutt oraz Steinwal), G7d (brak danych o n-rze urządzenia i kryptonimie), G7p (brak danych o n-rze urządzenia i kryptonimie), G7uk (urządzenie nr 29, kryptonim: Klippfisch) oraz G5ur – nigdy nie zostały zakwalifikowane do żadnego z powyższych typów ani też nie nadano im odrębnego symbolu jako określony typ.
Do torped z napędem Waltera zaliczały się modele : G7ut (typ T VII, TV III, T XIII, urządzenie nr 30, kryptonim Schildbutt), G5ut (typ T IX), G7d, G7uk i G5ur.
Jeśli chodzi o oznaczenia „torped odrzutowych” to symbol u (u = unsichtbar) oznaczał ja jako niewidoczną dla wroga (nie pozostawiała za sobą w wodzie śladu w postaci pęcherzyków gazu), natomiast t (t = Turbine) oznaczało napęd z tradycyjną turbiną Waltera a symbol r (r = Rakete) torpedę z napędem odrzutowym.

Jednym z modeli tych torped był wspomniany przez Ciebie model G5ur. Był to model eksperymentalny – oznaczono go jako urządzenie nr 32 (Geräte-Nr 32), któremu nadano kryptonim "Hecht" (szczupak). Model ten miał posiadać napęd Waltera (Walter-Strahlantrieb, Walter Strahlverfahren) a jego moc po doładowaniu miała wynosić 1200 KM. Torpeda ta miała - wg projektów - posiadać napęd odrzutowy.

Niemcy jeszcze przed wojną eksperymentowali z alternatywnymi systemami napędów – tak było w przypadku inż. H. Waltera, który już w roku 1933 próbował pozyskać zainteresowanie dowództwa Kriegsmarine swoim napędem odrzutowym (turbina Waltera), opartym na wykorzystaniu nadtlenku wodoru (symbol H2O2, o wysokim stężeniu ok. 60 - 70 procent, określany także mianem perhydrolu) jako utleniaczu paliwa rakietowego (wersja dla Luftwaffe nosiła nazwę T-Stoff, natomiast dla Kriegsmarine – Aurol, Floran i ostatecznie Ingolin).

W roku 1938 przeprowadzono pierwsze eksperymentalne prace z torpedami o napędzie rakietowym – dla lotnictwa był to typ F5ur a dla marynarki wspomniany G5ur. Torpedy z napędem Waltera w początkowej fazie opracowywania swych założeń konstrukcyjnych zdawały przynieść nieoczekiwane korzyści, głównie z uwagi na możliwość rozwijania dużych prędkości. Ich początkowe zasięgi były niewielkie, bo tylko do 2800 m, ale te wartości stale poprawiano.
Napęd Waltera był projektowany w dwóch alternatywnych odmianach – pierwsza to tradycyjna z wykorzystaniem turbiny Waltera, gdzie powstałe ciepło i gazy napędzały turbinę a ta z kolei przekazywała obroty na wał ze śrubami napędowymi torpedy i druga odmiana z pominięciem turbiny i śrub napędowych, gdzie została wykorzystana idea napędu odrzutowego – ciśnienie i prędkość wydobywających się z dyszy gazów, wywołujących efekt odrzutu stanowił o napędzie bezpośrednim (pneumatycznym).

Z uwagi na fakt, że dalsze prace eksperymentalne były prowadzone kiedy już trwała wojna – nie sprzyjało to zarówno w pozyskiwaniu środków na badania (materiały, pieniądze itp.) jak również negatywnie odbijało się na tempie prowadzonych prac badawczo-rozwojowych (późniejsze naloty na ośrodki badawcze i zakłady produkcji eksperymentalnej). Ale mimo tych wszystkich niesprzyjających badaniom okoliczności, może jednak budzić uznanie tak wielka różnorodność modeli, typów i podtypów torped morskich, przeznaczonych dla U-Bootwaffe.
Żałować jedynie należy, że pełna wiedza na ich temat – zwłaszcza modeli eksperymentalnych (które nigdy nie weszły do produkcji i użycia) – jest praktycznie dzisiaj już nie do odtworzenia. Większość danych na ten temat (dokumentacja naukowo-techniczna) została utracona w ostatniej fazie wojny – największy zbiór tych dokumentów przepadł podczas odwrotu i ewakuacji z instytutu badawczego w Königsbergu (Królewiec).

rysunek torpedy G5ur
https://clashofarms.com/files/Torpedo%20Evolution.pdf

i link dla Maćka :
http://macau.uni-kiel.de/servlets/MCRFileNodeServlet/dissertation_derivate_00001805/d1805.pdf;jsessionid=28FA262CD2B28F26472CCFB6B70B05DA

P.S. Do informacji zawartych w książce A. Komorowskiego należy podchodzić z dużą rezerwą – głównie z uwagi na rok wydania i dostęp autora do materiałów źródłowych i ich wykorzystanie - brak kwerendy po archiwach niemieckich ...

Dziękuję za fascynujący wykład, wyjaśniło mi to sporo niejasności bo książka A. Komorowskiego wspomina o torpedach niemieckich dość ogólnie bez zagłębiania się w szczegóły nie wspominając już o torpedach eksperymentalnych.

Nie mogę tylko znaleźć tu wspomnianego rysunku G5ur, czy mógłbyś podać stronę?:
https://clashofarms.com/files/Torpedo%20Evolution.pdf
Bardzo żałuję że ta książka nie jest w języku polskim.

I mam jeszcze jedno pytanie, A. Komorowski wspomina że mimo wykonania 12 wersji torped z napędem Waltera, torpedy te nie zostały masowo użyte ze względu na "spore problemy techniczne związane z dopracowaniem i eksploatacją tego typu napędu" za pewne jest to uproszczenie ale czy faktycznie taki był powód ?

Cofam pytanie o stronę i żałuję że ta druga książka nie jest w j. polskim.

Witam !

Perhydrol w wysokich stężeniach był stosowany jako utleniacz paliwa - jako związek był bardzo niebezpieczny, jeśli chodzi o możliwości przechowywania go w warunkach eksploatacji o.p. - zarówno jako napęd dla samego okrętu oraz jako środek napędowy dla torped. Mimo udanych prób z zastosowaniem go do napędu doświadczalnych U-Bootów (U-Boot Typ 300, Wa 201, Wk 202, XVIIB, XVIIG, XVIII, XXII) konstrukcja turbin Waltera nie spełniała jeszcze wszystkich wymogów bezpiecznej eksploatacji a prowadzenie dalszych prac badawczo-rozwojowych w warunkach wojny nie przynosiło spodziewanego szybkiego efektu opanowania wszystkich ówczesnych ograniczeń konstrukcji turbin.
Początek był niezwykle obiecujący - duża prędkość podwodna okrętu w porównaniu z konwencjonalnym układem napędowym (diesel-elektryczny), uniezależnienie się od powietrza atmosferycznego podczas pływania w zanurzeniu itp.

Zapomniałem spytać, tak dla jasności, torpeda G5uR była projektem dla okrętów nawodnych czy podwodnych?

Witam !

Torpeda ta była projektowana do zastosowania zarówno w małych okrętach podwodnych (kleine U-Boote) oraz szybkich kutrach torpedowych (S-Boote) oraz dla lotnictwa (Lufttorpedo LT 1200) .